koma amed ne demek?

Koma Amed, 1988 yılında Ankara'da Tıp Fakültesi öğrencileri tarafından kurulan Kürt folk müzik grubu.¹²³⁴

Kuruluşu

Suriye'den Hacettepe Tıp Fakültesini kazanan Melek lakaplı Evdılmelik Şexbekir'in Ankara Tıp Fakültesi'nde öğrenci olan Gülşen Çetin, Savaş Çakmak, Rohat Kutlay, Fikri Kutlay, Mustafa Kart ve Ahmet Kaya ile tanışmasıyla birlikte grubun temelleri atıldı.⁵

Grup, 1990'lı yıllarda Koma Dengê Azadî ile birlikte ortaya çıkan ilk "Kom" (Kürtçe: grup) kategorisinde topluluk idi.⁶ Bu yeni stil geleneksel Kürt müziğinin modern sesler ve caz-folk müzik karşımı bir türden oluşmaktaydı.⁷

İlk albümleri olan Kulîlka Azadî de Evdılmelik Şexbekir (Melek), Gülşen Çetin, Savaş Çakmak, Rohat Kutlay, Fikri Kutlay, Mustafa Kart ve Ahmet Kaya yer aldı. Şarkılarını kayıt edecek stüdyo bulmakta zorluk çektiler.⁸ Kürtçe müzik yapan Koma Mezrabotan, Koma Çiya, Vengê Sodirî, Koma Rojhilat, Koma Dengê Azadî, Koma Rewşen, Koma Gulen Xerzan, Mizgîna Sor, Koma Azad, Agire Jîyan gibi aynı dönemde öne çıkan gruplar çoğu zaman aynı kayıt stüdyosu, tonmayster, aranjör ve kayıt müzisyenleri ile çalışıyorlardı.⁹ Bu albümde ilk defa Bella Ciao (Çav Bella) Kürtçe diline Şexbekir tarafından çevrildi. Aynı şekilde bir Grek ezgisi olan Teli Teli, Murathan Mungan tarafından sözleri yazılarak bu albümde uyarlandı. Şexbekir 1991'de PKK saflarına katıldı ve 1992'de öldü. Onun ölümünden sonra grup grup İstanbul'a gelip Mezopotamya Kültür Merkezi ile çalışmalarına devam etmiştir.¹⁰ Gruba Serhat Karakaş¹¹ , Merdan Zırav, Memo Gül, Mehmet Kaya, Birkan Çelik ve daha sonra Serap Sönmez, Süleyman Gültekin ve Leyla katıldı. Grubun bazı üyeleri şu anda hekimliğe devam etmektedir.¹²

Agir û Mirov albümünden sonra aynı yılın Şubat ayında İtalya'daki bir grup belediye tarafından turneye çağrıldılar. Serhildan adlı turne ile birlikte Roma, Palermo, Katanya, Trieste gibi şehirlerde konser verdiler.¹³¹⁴

Asıl başarılarını Dergûş albümüyle sağladılar. Dergûş siyasetten uzak bir albümdü ve Kürt Halk ezgilerini yansıtıyordu. 1999 yılında dönemin Dışişleri Bakanı İsmail Cem, Dergûş albümünü Avrupa Birliği bakanlarına hediye etmiştir.¹⁵

Ses Müzik The Best of Kurdish Pop-Folk adını verdiği karma bir albümde Ciwan Haco, Koma Denge Azadi, Nilüfer Akbal gibi isimlerle birlikte Koma Amed'e de yer vermiştir.¹⁶ Grup Kürt müziğindeki geleneksel tarzın dışına çıkarak deneysel bir müzik yapmıştır.¹⁷ Müzik yazarı Naim Dilmener de grup için şunları söyler: "Kulilka Azadi", "Agir u Mirov" ve "Derguş" adlı bu albümler ile Koma Amed epeyce geniş kitlelerce sevilmiş, epeyce hayran edinmişti. 1988 yılında kurulan ve ilk albümlerini 1990 yılında yayımlayan grup, ilk günlerinden itibaren mevcut olanla yetinmemiş ve "deneysel" olanın peşinden gitmişti. Kürtçe müziğin hazır tetikte bekleyen alıcısı ve dinleyicisine yaslanarak da yapabilirdi albümlerini Koma Amed ama öyle yapmadı. Elindekiler-önündekilerle yetinmedi, çalıştı, eğdi-büktü, geleneksel malzemeden son derece çağdaş ve her kesimden müzik tutkununu mest edecek bir sonuca ulaştı.¹⁸

Grubun dağılışı

Bu üç albümden sonra grubun bazı üyeleri siyasi nedenlerden dolayı Almanya'ya iltica etmek zorunda kalmış ve grup bu nedenle dağılmıştır. Daha sonraki süreçte grup üyelerinin bir kısmı "Çar Newa" adıyla bir grup kurmuştur.¹⁹²⁰